نحوه‌ی مفهومی درس خواندن
مفهومی درس خواندن یکی از مهم‌ترین اصولی است که یک دانش‌آموز کنکوری در سال کنکور باید رعایت کند ولی متاسفانه بعضی از دانش‌آموزان به علت کم تجربه بودن حتی در اواسط سال هم با نحوه‌ی مفهومی درس خواندن آشنایی ندارند. مفهومی درس‌ها را خواندن یعنی درک کامل یک درس که باعث پیشرفت و موفقیت در کنکور می‌شود. درس خواندن به صورت مفهومی در واقع یک هنر و مهارت است که با کسب آن هم می‌توانیم زمان بیشتری را ذخیره کنیم و هم این‌که با انرژی و روحیه‌ی بیشتری درس بخوانیم. به اضافه این‌که درس خواندن مفهومی باعث افزایش راندمان فرد در درس خواندن می‌شود. اما سوالی که ایجاد می‌شود این است که چگونه مفهومی درس بخوانیم؟
مفهومی درس خواندن یعنی چه؟
قبل از هر چیز باید بدانیم اصلا مفهومی درس خواندن یعنی چه؟ مفهومی خواندن یا عمیق درس خواندن حالتی از مطالعه است که مطالب در عمق ذهن شما جا می‌گیرد. به طور کلی دانش‌آموزان در مطالعه دروس به دو نوع تقسیم می‌شوند: آن‌هایی که مفهومی درس می‌خوانند و آن‌هایی که حفظی درس می‌خوانند. در ابتدا بیایید با مفهوم هر کدام از این دو آشنا شویم:
درس خواندن به طور حفظی چیست؟
در درس خواندن به این صورت شما عینا جملات موجود در کتاب را طوطی‌وار حفظ میکنید. این نوع درس خواندن برای اکثریت امتحانات مدارس خوب جواب می‌دهد. معمولا این روش درس خواندن برای سوالاتی که تشریحی هستند و یا جای خالی مناسب است و می‌تواند نتیجه‌ی خوبی را داشته باشد. اما در سایر سوالات اگر شما مفهوم درس و مطلب را درک نکرده باشید، نمی‌توانید به درستی به مطالب پاسخ دهید. در نتیجه حتی دروسی مثل زیست و دین و زندگی که به ظاهر درس حفظی هستند، اگر مفهوم مطالب را درک نکرده باشید نمی‌توانید به سوالات پاسخ دهید.
به اضافه این‌که در درس خواندن به صورت مفهومی قسمت تحلیل‌گر ذهن فرد فعال است و می‌تواند صورت سوال را تغییر دهد و یا حتی گزینه‌ها را جایگزین کند ولی در مطالعه به صورت حفظی فرد تنها مطلب را حفظ می‌کند و هیچ ضمانتی برای فهمیدن آن نیست.
مفهومی درس خواندن چیست؟
در این روش این‌که کدام کلمه در کجای جمله آمده است، اهمیتی ندارد. در واقع شما مفهوم عبارت را درک میکنید نه این‌که عین عبارت را حفظ کنید. اگر بعد از مدت‌ها از شما در رابطه با آن مطلب سوال شود، شما یک توضیح حتی چند کلمه‌ای به خاطر می‌آورید؛ در حالی که در حفظی درس خواندن بعید است که بعد از دو هفته مطلبی را به خاطر بیاورید و اکثرا مطلب را فراموش کرده‌اید.
در واقع وقتی مفهومی درس می‌خوانید با عوض شدن صورت سوال یا گزینه‌ها گیج و سر در گم نمی‌شوید. بلکه ذهن شما توانایی آنالیز و تحلیل مطلب را دارد و می‌تواند به سوال پاسخ دهد؛ به همین خاطر است که این روش برای مطالعه در سال کنکور توصیه می‌شود.
پنج تکنیک طلایی برای مفهومی درس خواندن
همان‌طور که قبلا هم گفتیم درس خواندن به صورت مفهومی یک هنر و مهارت است که باید آن را کسب کنیم. خصوصا افرادی که تا به حال فقط به صورت حفظی درس خواندند احتیاج دارند که این مهارت را برای سال کنکور به دست آورند. در اینجا می‌خواهیم به پنج تکنیک طلایی برای رسیدن به این مهارت، بیان کنیم:
- کلی بخوانید:
در اولین قدم باید بدانید که اگر بخواهید مطالب را کلمه به کلمه بخوانید، از اصل مطلب جا می‌مانید. درست است که دقیق درس خواندن در سال کنکور یک ویژگی مثبت است ولی فراموش نکنید که زیاده‌روی در این کار اثر عکس می‌گذارد. شما باید قبل از شروع مطالعه یک نگاه کلی و جامع به مطلب داشته باشید تا کلیات آن را درک کنید.
- تست و تمرین زیاد داشته باشید:
نکته‌ی دیگر در مفهومی درس خواندن تکرار و تمرین زیاد است. هر چقدر که شما تست و تمرین بیشتری از یک مبحث داشته باشید، مفهوم آن مطلب را نیز بهتر متوجه می‌شوید. برای این کار روزانه به تعداد تست‌هایی که می‌زنید اضافه کنید و یک دفعه میزان تست‌هایتان را افزایش ندهید.
- سوالاتی که حل میکنید را با هم مقایسه کنید:
مقایسه کردن سوالات با هم باعث می‌شود که قدرت تحلیل و درک ذهن شما افزایش پیدا کند و علاوه بر آن به تمام سبک سوالاتی که یک طراح می‌تواند طرح کند، آشنا شوید. در کتاب‌های تست کنکوری عموما سوالاتی که به صورت متوالی و پشت سر هم می‌آید، زمینه مشابهی دارند. برای شروع از مقایسه همین تست‌ها شروع کنید. بعضی از دانش‌آموزان به حفظ کردن سوالات و گزینه‌های صحیحشان می‌پردازند که اصلا کار درستی نیست. شما باید بتوانید با ریز جزئیات آشنا باشید تا بتوانید هر تستی را در جلسه کنکور پاسخ دهید.
- قبل از مطالعه هر مبحث نظم و طبقه‌بندی داشته باشید:
این نظم شامل چند دسته است که باید رعایت کنیم:
نظم ذهنی: این نظم مرتبط با آرامش ذهنی است. مطالب در ذهن شما نباید به صورت آشفته و نامنظم وجود داشته باشد. مطالب را در ذهن خود دسته‌بندی و طبقه‌بندی کنید تا در هنگام بازخوانی و مرور زمان کمتری را صرف یادآوری کنید.
نظم مطالعه: اگر شما یک برنامه‌ی درست برای درس خواندن نداشته باشید، نه می‌توانید به مفهومی درس خواندن برسید و نه این‌که مطالب در ذهن شما درست دسته‌بندی می‌شود. برای خود یک برنامه قوی و درست داشته باشید و طبق آن پیش بروید و در برنامه‌ی خود به طور کامل تمام بودجه‌بندی‌ها و مرورها را مشخص کنید.
نظم بصری در درس خواندن: در درس خواندن مطالب را به صورت بصری برای خود مرتب کنید. استفاده از شکل‌ها و جداول و نمودارها می‌تواند در این راه به شما کمک کند. این جدول‌ها علاوه بر این‌که باعث نظم مطالب در ذهن شما می‌شود، در یادگیری بیشتر شما نیز بسیار تاثیرگذار است.
- در ذهنتان مطالب را مرتبط کنید:
در خواندن درس‌ها تنها به مطالب آن بخش اکتفا نکنید. سعی کنید مطلبی که مطالعه میکنید را با مطالب قبلی مقایسه کنید. مطالب را به هم مرتبط کنید و رابطه‌ی آن‌ها با هم را کشف کنید. در کنکور جابه‌جایی مطالب زیاد اتفاق می‌افتد ولی اگر بتوانید این مطالب و رابطه‌ی آن‌ها را بدانید از این اشتباه در جلسه مصون خواهید ماند.
